“We staan als samenleving voor grote opgaven, zoals de druk op het zorgstelsel of het personeelstekort op de arbeidsmarkt. Als we daar als maatschappij in een democratisch proces doelen voor stellen, kan de overheid met heldere normen duidelijkheid bieden.”
“Dat is geen betutteling, maar het gebruiken van de innovatiekracht van het bedrijfsleven voor maatschappelijke oplossingen.”
De overheid moet zeggen WAT er gedaan moet worden, en de markt zoekt dan de oplossing waar ze het meeste aan verdienen. De overheid moet dan goed opletten dat dit niet leid tot een slechte oplossing die alleen voor de bedrijven rendeert en alle narigheid externaliseert.
Het ligt natuurlijk wel een beetje in de natuur van een commercieel bedrijf om alleen te kijken naar wat rendeert en alle kosten en problemen te externaliseren. Hun belangen zijn meestal niet de belangen van de maatschappij. Ik denk dat we echt een beetje van het idee af moeten dat de markt dingen wel oplost. Je ziet bijvoorbeeld hoe dat misgaat met de gezondheidszorg etc. Ook het milieuprobleem komt voor een groot gedeelte door de commercie. Voor dingen die ertoe doen, is het denk ik dus beter om het niet over te laten aan commerciële bedrijven. Alles dat ‘luxe’ is kun je over laten aan de markt onder regelgeving om te zorgen dat ze niet al hun troep over de heg kieperen.
Ik denk dat je het best aan bedrijven kan overlaten als je maar een overheid hebt die controle uitvoert en reguleerde. De kleine overheid van de retoriek doet dat niet.
Ik heb het idee dat dat heel lang geprobeerd is op heel veel punten en dat dat niet goed gaat. Ik vind de zorg nog steeds een goed voorbeeld, waar men dacht dat het goedkoper zou worden als de marktwerking vergroot werd. Vervolgens werd het duurder omdat er nu ook nog winst behaald moest worden. Dat was echt ontzettend naïef.
Wat is de meerwaarde van het overlaten aan het bedrijfsleven?
Ik snap je helemaal.
De theorie is dat bedrijven goed zijn in de goedkoopste manier vinden om te doen wat er van ze verlangd wordt.
Het probleem daarmee is vaak dat de eisen onvoldoende scherp zijn, en ook niet aangescherpt worden. Daardoor maken bedrijven overmatige winst omdat ze een ondermaats product mogen leveren.
Ook de illusie dat herhaaldelijk aanbesteden kwaliteit verbeterd. De praktijk is dat omdat bedrijven geen zekerheid hebben en dus alle kosten kort cyclisch terug moeten verdienen en het leer effect uit blijft door steeds wisselende aanbieders.
Ik denk niet dat de overheid het allemaal zelf hoeft te doen, maar de overheid is geen bedrijf en dienstverlening is niet verlies dat ze leid. Het zijn gezamenlijke investeringen.
De theorie is dat bedrijven goed zijn in de goedkoopste manier vinden om te doen wat er van ze verlangd wordt.
Die theorie klopt al niet helemaal — bedrijven hebben als doel om winst te maken. Een goedkopere manier om iets te doen is een middel dat kan bijdragen aan die winst, prima, maar dat is bijzaak. Het draait om de winst, en het maximaliseren ervan. Soms komt daar een product uit dat jij en ik ondermaats vinden, soms niet, maar ook dat is bijzaak: zolang het product wordt afgenomen, is het (voor het bedrijf) zeker niet ondermaats.
Dat je dan bepaalde taken aan het bedrijfsleven gaat overlaten omdat die wel even goedkopere manieren zullen vinden, laat zien dat je dan de hoofdzaak gemist hebt. Een bedrijf dat zo’n taak krijgt, gaat daar zoveel mogelijk winst mee maken, dus waarom men verwacht dat dat goedkoper gaat worden is me compleet onduidelijk.
